คำปรารภ
เรื่อง การพิมพ์หนังสือพระธรรมเทศนา
ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺเขปกถา
ในการพิมพ์หนังสือพระธรรมเทศนา ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺเขปกถาแสดงโดย ดร.พระภัททันตะ อาสภมหาเถระ อัคคมหากัมมัฏฐานาจริยะพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ผู้อำนวยการใหญ่ศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระพุทธวิหาร จังหวัดนครนายก ที่ปรึกษาอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ปธานกัมมัฏฐานจริยะ สำนักวิปัสสนาสมมิตร-ปราณี วัดพระภัททันตะอาสภเถรวาท หลังตลาดหนองปรือ อำเภอบ้านบึง จังหวัดชลบุรี ครั้งนี้นั้น ท่านอาจารย์ ดร.ภัททันตะ อาสภมหาเถระ ได้ประทานความเมตตาอย่างสูงยิ่ง อย่างหาที่เปรียบมิได้ มอบให้ข้าพเจ้า เป็นประธานจัดพิมพ์หนังสือ “พระธรรมเทศนา ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺเขปกถา” เพื่อนำไปแจกเป็นธรรมทานงานกฐิน และบุคคลทั่วไปที่ต้องการศึกษา ในคราวที่ไปตรวจเยี่ยมชมกิจการศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระพุทธวิหาร ศูนย์พัฒนาจิตเฉลิมพระเกียรติ กระทรวงศึกษาธิการ ประจำจังหวัดนครนายก มูลนิธิพุทธวิหาร ณ ที่พักสงฆ์ธรรมจักร ๑๐๐/๑ ตำบลดงละคร อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก ระหว่างวันศุกร์ที่ ๒๗ ถึง วันเสาร์ที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕ ตรงกับแรม ๖-๗ ค่ำ เดือน ๑๐ ปีมะเส็ง
ความเป็นมาโดยสังเขปเป็นดังนี้ วันศุกร์ที่ ๒๗ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕ เวลา ประมาณ ๐๙.๐๐ เศษ ท่านอาจารย์ และคณะถึงที่ทำการศูนย์ฯ จังหวัดนครนายก ข้าพเจ้า (พระปลัดชัชวาล ชินสโภ) หลวงพ่อพระครูประสุตปัญญารัตน์ เจ้าคณะตำบลดงละคร เจ้าอาวาสวัดหนองทองทราย และเจ้าอาวาสที่พักสงฆ์ธรรมจักร อำเภอเมือง นครนายก พระครูเทวธรรมสุนทร เจ้าคณะตำบลพรหมณี เจ้าอาวาสวัดหนองเตย อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก (พระอนุสาวนาจารย์ ข้าพเจ้า) พระครูเกษมธรรมสุนทร เจ้าอาวาสวัดมณีวงศ์ ตำบลดงละคร อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก คณะสงฆ์ ครู อาจารย์ศูนย์ฯ คณะกรรมการที่พักสงฆ์ธรรมจักร คณะกรรมการมูลนิธิฯ เจ้าหน้าที่ตลอดจน ศิษยานุศิษย์ และญาติโยม ทั้งปวงต้อนรับ
ในโอกาสที่มาเยี่ยมศูนย์ฯ ในครั้งนี้ ท่านอาจารย์ได้เมตตาประทานโอวาทโดยย่อว่า
“สพฺพสงฺขาเรสุ อุทาสิโน โยคีบุคคลผู้ทำวิปัสสนากัมมัฏฐานนั้น ต้องกำหนดติด ๆ กันไปไม่มีช่อง สพฺพสงฺขาเรสุ ในรูปนามสังขารทั้งหลายทั้งปวง รูปนามสังขาร คือปรมัตถ์ ปรมัตถ์ คือ อาการ กาย เวทนา จิต ธรรมเป็นอาการ โยคีบุคคลทำกัมมัฏฐาน อุทาสิโน ไม่กำหนด ดูตามเฉย ๆ กัมมัฏฐานก็ไม่ใช่ สมถะก็ไม่ใช่ วิปัสสนาก็ไม่ใช่ ดังนั้นต้องกำหนด กำหนดให้ติด ๆ กันเหมือนนิ้วมือนี้ กำหนดแล้วก็ สโต สมฺปชาโน โหติ มีสติกำหนดอยู่ มีปัญญารู้ตามอยู่ เห็นไตรลักษณ์ ญาณขึ้น โยคีบุคคล จะทำกัมมัฏฐานให้ได้ผลต้องมีสติกำหนดตามรู้มรรคผลนิพพานจึงจะถึงได้ ฯลฯ”
หลังจากจบโอวาทแล้ว ท่านอาจารย์ให้พร จากนั้นญาติโยมที่ไปต้อนรับทยอยกลับ
ช่วงบ่ายวันเดียวกันนั้นท่านอาจารย์ให้หาข้าพเจ้าแล้วมอบให้เป็นประธานจัดพิมพ์หนังสือ “พระธรรมเทศนา ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺเขปกถา” พร้อมทั้งมอบข้อมูลหนังสือ และประเดิมทุนการพิมพ์ให้จำนวน ๒,๐๐๐ บาท ข้าพเจ้ากราบรับงานที่ท่านอาจารย์เมตตามอบหมายให้นี้ด้วยความปิติเป็นอย่างยิ่ง ข้าพเจ้าและคณะ อันมีระมหาอดิเรก วิโมกขธมฺโม และพระสัญญา ภูปญฺโญ ยกร่างคำปรารภ ให้ท่านอาจารย์ ตรวจสอบแก้ไขให้ถูกต้องตรงตามประสงค์ และลงนาม เป็นที่เรียบร้อย เวลาประมาณ ๑๕.๑๙ น. ของวันที่ ๒๗ กันยายน ๒๕๔๕
ในการรจนาชีวประวัติท่านอาจารย์ ข้าพเจ้าต้องค้นหาหลักฐานทั้งในหนังสือวิปัสสนาวงศ์ วิปัสสนาธุระ และที่อื่น ๆ เพื่อให้ทันถวายท่านอาจารย์ได้ตรวจสอบแก้ไขเอง ก่อนเดินทางกลับ ตามกำหนดเดิมคือเย็นวันนั้น คณะศิษย์ทั้งหลายเห็นว่า การรจนานั้นใช้เวลามาก ทำให้เป็นกังวลในเวลาเดินทางกลับของท่าน จึงให้ข้าพเจ้าเสนอความเห็นแก่ท่านอาจารย์ ข้าพเจ้ากราบเรียนท่านอาจารย์ว่า “พระวินัยก็เป็นสิ่งสำคัญ สุขภาพของท่านอาจารย์ ก็เป็นสิ่งที่ทุกคนห่วงใย ชีวประวัติฯ ที่ช่วยกันทำอยู่ ก็ยังไม่แล้วเสร็จทันให้ท่านอาจารย์ตรวจให้เรียบร้อยก่อนเดินทางกลับเวลาก็เย็นมากใกล้ค่ำแล้ว อาจไม่สะดวกนัก ทุกคนอยากให้ท่านอาจารย์อยู่ค้างสักคืนหนึ่ง หรือเกินกว่า ผมก็มีความรู้สึกว่า ความคิดเช่นนั้นถูกต้องเหมาะสมและสมควรเรื่องนี้ท่านอาจารย์จะกรุณาประการใดแล้วแต่ท่านอาจารย์จะตัดสินใจ” ท่านอาจารย์ถามคุณศุภลักษณ์ ภู่สงวนสิทธิ์ ถึงอุปกรณ์ที่ใช้ค้างคืน คุณศุภลักษณ์รับว่าเตรียมมาพร้อม จากนั้นท่านอาจารย์และคณะจึงออกตรวจเยี่ยมสถานที่ตั้ง และ สำนักงานต่าง ๆ ของศูนย์ฯ ตลอดจนทิวทัศน์รอบเกาะดงละคร จนถึงเวลาค่ำจึงกลับเข้าที่พัก ณ สำนักงานใหญ่ของศูนย์ฯ และในคืนนั้น คณะผู้รจนาได้ช่วยกันร่างชีวประวัติฯ อย่างเร่งด่วน จนแล้วเสร็จให้ท่านอาจารย์ตรวจสอบแก้ไขในบ่ายวันที่ ๒๘ กันยายน ก่อนคณะท่านอาจารย์เดินทางกลับ
ส่วนเหตุการณ์อื่น ๆ ในวันที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕ หลังฉันเช้า เวลา ๐๗.๓๐ น. แล้ว ท่านอาจารย์พร้อมด้วยคณะ เข้าตรวจเยี่ยมการเรียนการสอนวิปัสสนากัมมัฏฐาน เมื่อสอบอารมณ์ผู้ปฏิบัติทั้งพระภิกษุ และคฤหัสถ์ท่านที่ ๕ ผ่านไป ท่านอาจารย์บอกถวายเก้าอี้ที่ท่านนั่งซึ่งเป็นเก้าอี้ที่ท่านอาจารย์ใช้นั่งสอนกัมมัฏฐานแก่ศิษย์ที่สำนักวิปัสสนาสมมิตร – ปราณี แก่ข้าพเจ้า พร้อมทั้งแนะนำคุณสมบัติ ประโยชน์ใช้สอย วิธีใช้ ความสะดวกสบายในการใช้สอย ความเด่นของวัสดุที่ทำ พร้อมทั้งสาธิตวิธีใช้แก่ข้าพเจ้า ซ้ำหลายครั้งแล้วสรุปลงว่า วิปัสสนาจารย์สอนกัมมัฏฐานต้องนั่งเก้าอี้ใหญ่ให้สะดวกสบาย ภูมิฐานสมฐานะ เวลาสอนกัมมัฏฐานให้ใช้เก้าอี้นี้ เก้าอี้อื่น เล็ก ๆ น้อย ๆ เอาออกไป
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เป็นที่อัศจรรย์แก่ทุกคนในที่นั้น คุณศุภลักษณ์กราบเรียนย้ำกับท่านอาจารย์ว่า “เก้าอี้นี้ของหลวงพ่อนะ หลวงพ่อใช้นั่งสอบอารมณ์ที่หนองปรือทุกวัน ลูกเอามาเพื่อให้หลวงพ่อได้พักผ่อนสบาย ให้ท่านชัชวาลไปแล้ว จะเอาที่ไหนใช้” ข้าพเจ้าถามท่านอาจารย์ว่า “ท่านอาจารย์ให้ผมแล้ว ท่านอาจารย์จะเอาที่ไหนใช้” ท่านอาจารย์ตอบว่า “ของอาจารย์ยังมีอันนี้อาจารย์ให้ท่าน” ข้าพเจ้าจึงกราบขอบพระคุณในอาจริยเมตตาจิตอันสูงยิ่งของท่าน ที่มอบความไว้วางใจให้แก่ข้าพเจ้า
หลังจากนั้นท่านอาจารย์ออกเดินจงกรม ตรวจเยี่ยมสำนักงานองค์กรต่าง ๆ ของศูนย์ และตรวจเยี่ยมสถานที่ปฏิบัติ ส่วนของพระภิกษุผู้อยู่ในระดับคัดเลือก ๒ และระดับหวังผล แล้วกลับเข้าพักผ่อนในสถานที่รับรอง และเดินทางกลับจังหวัดชลบุรี เวลา ๑๖.๐๐ น. เศษ ตลอดระยะเวลาที่ท่านอาจารย์ พักอยู่ที่ศูนย์ฯ สองวันนี้ข้าพเจ้าสังเกตเห็นความบันเทิงเกษมสำราญ ความอารมณ์ดีตลอดเวลา เป็นที่บันเทิงในบุญกุศลอันน่าอนุโมทนายิ่งของเราทุกคน
ในชีวประวัติที่รจนาครั้งนี้มีเนื้อหาสาระบางส่วน ต่างไปจากที่มีผู้เขียนไว้แต่เดิมอยู่บ้าง แม้ว่าท่านอาจารย์จะได้ตรวจสอบแก้ไขเองแล้ว เกรงว่าจะมีผู้เข้าใจคณะผู้รจนาผิดไป ดังนั้น ในวันอังคารที่ ๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ คณะข้าพเจ้าจึงเดินทางไปยังวัดภัททันตะอาสภเถรวาท จังหวัดชลบุรี เพื่อนำต้นฉบับที่ตรวจชำระเรียบร้อยแล้ว ไปให้ท่านอาจารย์ และคณะผู้รจนาร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องก่อนลงนาม ในครั้งนี้ข้าพเจ้าขออนุญาตถ่ายรูปท่านอาจารย์ เพื่อทำปกหนังสือด้วยตนเอง
หนังสือเล่มนี้ เป็นหนังสือเล่มแรก และเป็นครั้งแรก ที่ท่านอาจารย์นำมาให้ข้าพเจ้าเป็นประธานดำเนินการพิมพ์ เพื่อเป็นอนุสรณ์ในการตรวจเยี่ยมศูนย์ฯ หลังจากเปิดศูนย์ฯ อย่างเป็นทางการในวันวิสาขบูชา อาทิตย์ที่ ๒๖ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ จึงถือว่าเป็นเมตตานุสรณ์อันสำคัญที่ท่านอาจารย์ประทานให้ กรรมการบริหารศูนย์ฯ มูลนิธิฯ ตลอดจน ศิษยานุศิษย์ และผู้เคารพนับถือทั้งปวงได้ให้ความสำคัญต่องานนี้มาก จึงร่วมสมทบเป็นเจ้าภาพจัดพิมพ์ที่รับทราบท้ายสุดเพียง ๑๐ วันได้จำนวนเงินถึง สองแสนบาทเศษ ในส่วนที่เป็นชื่อของข้าพเจ้ามีที่มาจาก ๒ แห่ง แห่งแรกท่านอาจารย์ถวายข้าพเจ้าจำนวน ๕,๓๗๐ บาท ในวันที่ท่านมาเยี่ยมศูนย์ฯ แห่งที่สองคุณรุจาภา วีระโอฬารกุล ถวายร่วมพิมพ์ในนามของข้าพเจ้า จำนวน ๕๐,๐๐๐ บาท ทั้งนี้ ก็ขออนุโมทนาบุญด้วยเจตนาอันดีกับทุกท่านที่ร่วมแรงร่วมใจช่วยกันทำงานนี้ให้ได้บรรลุตามเป้าหมาย การทำงานอาจมีข้อบกพร่องไม่ถูกใจบางท่านอยู่บ้าง คณะผู้จัดทำและผู้เกี่ยวข้องทั้งปวงขอประทานอภัยไว้ ณ ที่นี้ด้วย
ขอพระคุณศรีรัตนตรัยและบุญกุศลเจตนาอันบริสุทธิ์ดี ในอุปถัมภ์ธรรมทานสามัคคี ที่ได้ร่วมกันครั้งนี้ จงช่วยให้ท่านได้สมปรารถนาในความดีงามทั้งปวงที่ตั้งใจ ความพ้นจากทุกข์ ความถึงซึ่งสุขเกษมสำราญ ความถึงพร้อมอย่างเต็มเปี่ยมด้วยบุญกุศลนี้ และความเจริญในธรรม จนถึงนิพพานอันเป็นที่สุดแห่งทุกข์ จงมีแก่ท่านแก่ผู้ที่ท่านแผ่บุญกุศลให้ อุทิศให้โดยทั่วกันเทอญฯ
(พระปลัดชัชวาล ชินสภเถระ)
ปธานกัมมัฏฐานาจริยะ พุทธศาสตรบัณฑิต
ประธานบริหารกิจการคณะสงฆ์ ที่พักสงฆ์ธรรมจักร
ประธานกรรมการบริหารศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระพุทธวิหาร
ผู้อำนวยการศูนย์พัฒนาจิตเฉลิมพระเกียรติ
กระทรวงศึกษาธิการประจำจังหวัดนครนายก
พระธรรมเทศนา
ปฏิจฺจสมุปฺปาทสงฺเขปกถา
โดย
ดร.พระภัททันตะ อาสภมหาเถระ
อัคคมหากัมมัฏฐานาจริยะ
พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์
ผู้อำนวยการใหญ่
ศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระพุทธวิหาร จ.นครนายก
ปธานกัมมัฏฐานาจริยะ สำนักวิปัสสนาสมมิตร-ปราณี
วัดภัททันตะอาสภเถรวาท
๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๗
ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-12-27