หลักสูตรสมณธรรม

หลักสูตรสมณธรรม (ระดับการศึกษาปฏิบัติชั้นสูง) 

ผลการศึกษา : จบปัจจเวกขณญาณ ฝึกผลสมาบัติ  ทวนญาณได้ตามหลักสูตร  ฟังบรรยายลำดับญาณ
ระยะเวลา : ไม่กำหนดจนกว่าจะได้ผลและพิสูจน์เสร็จ
สภาพทางปัญญา : เห็นปฏิปทาญาณทัสสนวิสุทธิ ญาณทัสสนวิสุทธิ  เห็นวิสุทธิ ๗ ตลอดสาย  เห็นวิปัสสนาญาณตลอดทั้ง ๙ หรือ ๑๐ หรือ ๑๖ วิปัสสนาญาณ  เห็นนิพพานตลอดสาย  ตั้งแต่ตทังคนิพพานถึงสมุจเฉทนิพพาน หรือมรรคผลนิพพานในระดับปฐมมรรค หรือโสดาปัตติมรรค โสดาปัตติผล ถึงอรหัตตมรรค อรหัตตผล เห็นอริยมรรค ๘ ตั้งแต่ปุพภาคมรรคถึงโลกุตรมรรค  เห็นอริยสัจ ๔ ตั้งแต่โลกียาริยสัจถึงโลกุตราริยสัจ  เห็นและเข้าใจในโพธิปักขิยธรรมทั้งมวล  เห็นและเข้าใจในวิธีพิสูจน์ผลการปฏิบัติด้วยตนเอง  ศรัทธาเกิด

หลักสูตรสมณธรรมยังจำแนกหลักสูตรย่อยตามลำดับการปฏิบัติเป็น ๔ หลักสูตรดังนี้

  • หลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๑  เมื่อผู้ปฏิบัติได้สำเร็จตั้งแต่นามรูปปริจเฉทญาณ จนถึงปัจจเวกขณญาณ  ฝึกผลสมาบัติ ทวนญาณ ลำดับญาณ ได้ตามหลักสูตร  เรียกว่า  สำเร็จเป็นพระโสดาบันบุคคล หรือจบหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๑ เป็นบัณฑิตขั้นที่ ๑
  • หลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๒  เมื่อผู้ปฏิบัติได้สำเร็จหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๑ แล้ว  และหวังจะได้สกทาคามีมัคคญาณ สกทาคามีผลญาณ  ผู้ปฏิบัติจะต้องปฏิบัติวิปัสสนาทำนองเดียวกันกับหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๑  เพียงแต่เมื่อเข้าปฏิบัตินั้น  ลำดับญาณของผู้ปฏิบัติในหลักสูตรนี้ จะเริ่มตั้งแต่พลวอุทยัพพยญาณเป็นต้นไป  เมื่อวิปัสสนาญาณและอินทรีย์แก่กล้ามากขึ้นถึงสกทาคามีมัคคญาณ สกทาคามีผลญาณ  ก็จะได้พระนิพพานเป็นอารมณ์  สำเร็จเป็นพระสกทาคามีบุคคล หรือจบหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๒ เป็นบัณฑิตขั้นที่ ๒
  • หลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๓  เป็นหลักสูตรสำหรับผู้ที่สำเร็จหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๒ แล้ว  และปรารถนาใคร่จะได้อนาคามีมัคคญาณ อนาคามีผลญาณ  ผู้ปฏิบัติจะต้องปฏิบัติในทำนองเดียวกันกับสกทาคามีบุคคล คือ เข้าวิปัสสนากัมมัฏฐานตามลำดับญาณ  เมื่อญาณและอินทรีย์แก่กล้ามากขึ้นแล้ว  ก็จะถึงอนาคามีมัคคญาณ อนาคามีผลญาณ  และจะได้พระนิพพานเป็นอารมณ์  สำเร็จเป็นพระอนาคามีบุคคล หรือจบหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๓ เป็นบัณฑิตขั้นที่ ๓
  • หลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๔  เมื่อผู้ปฏิบัติสำเร็จหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๓ และปรารถนาใคร่จะได้อรหัตตมัคคญาณ อรหัตตผลญาณ  จะต้องปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐานตามลำดับญาณ  เมื่อญาณและอินทรีย์แก่กล้ามากขึ้น  ก็จะถึงพระอรหัตตมัคคญาณ ผลญาณ คือ ได้พระนิพพานเป็นอารมณ์  สำเร็จเป็นพระอรหันต์ หรือจบหลักสูตรสมณธรรมขั้นที่ ๔ เป็นบัณฑิตขั้นที่ ๔

 



ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-12-14