ขณิกสมาธิ มีความสำคัญอย่างไร.ขณิกสมาธิ สมาธิที่เกิดขึ้นจากมรรค 
.
ขณิกสมาธิ สมาธิที่เกิดขึ้นจากมรรค ๘
ถ้าท่านทั้งหลายเป็นคนช่างสังเกต
จะเห็นว่า การสร้างและพัฒนาสมาธิ
ในวิชาการตรัสรู้เพื่อดับทุกข์
ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น
ส่วนสำคัญที่สุดในระบบการจัดการ
คือ การทำให้มรรค ๘ เกิด
.
เพราะการทำให้มรรค ๘ เกิด
จะทำให้สมาธิชนิดหนึ่งที่มีลักษณะพิเศษ
เกิดขึ้นพร้อมๆ กับขณะที่มรรค ๘ เกิดด้วย
.
ความสำคัญของสมาธิชนิดนี้ คือ
เป็นสมาธิที่มีกำลังมากที่สุด มีอายุสั้นที่สุด
อริยบัณฑิตาจารย์ทั้งหลาย
ได้เปรียบเทียบไว้ว่า "วิชฺชุปมานิกา"
อุปมาเหมือนฟ้าแลบ
มีกำลังสว่างมากมหาศาล
แต่เกิดแป๊บเดียวดับ
แล้วเกิดขึ้นเฉพาะช่วงที่ทำหน้าที่
ในการประหารและป้องกันกิเลสเท่านั้น
.
เบื้องต้นในการทำกัมมัฏฐานนั้น
จิตใจของผู้ทำยังมี
กามกิเลสและบาปอกุศล
ซึ่งเป็นนิวรณ์ปะปนอยู่หนาแน่น
ยากต่อการเข้าถึงรูป-นามสังขารหรือวัตถุกาม
เพื่อที่จะพัฒนาให้เป็นกามาวจรกุศล
นำไปสู่สมาธิชั้นสูงคือฌานได้
.
ดังนั้นผู้ปฏิบัติจึงต้องทำลาย
กิเลสนิวรณ์ที่ขัดขวาง
ที่เกิดให้เห็นเฉพาะหน้าขณะนั้น
ให้ดับไปด้วยมรรค ๘ เสียก่อน และ...
.
ในขณะที่มรรค ๘ ประหารกิเลสกาม
และอกุศลอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่นั้น
จะมีสมาธิพิเศษชนิดหนึ่ง
เกิดขึ้นพร้อมทุกครั้งที่กำหนด
ผู้ปฏิบัติจะเห็นมรรค ๘
ประหารกิเลส ยุบลง ยุบลง
เห็นความฟุ้งของกิเลสถูกสะกดยุบลง ยุบลง
เห็นตรงช่วงที่กำลังยุบลง
.
เพราะสมาธิพิเศษที่เกิด
พร้อมกับมรรค ๘ นี้
มีพลานุภาพในการทำลายกิเลสสูงมาก
แต่ว่าก็มีอายุสั้น คือ
มีอายุแค่ขณะมรรค ๘ กำลังทำหน้าที่
ปฏิบัติการดับทุกข์ ดับกิเลสอยู่เท่านั้น
ดังนั้นจึงเห็นได้เฉพาะตรงช่วงที่กิเลส
กำลังถูกประหารยุบตัวลง
.
ด้วยเหตุนี้อริยบัณฑิตาจารย์ทั้งหลาย
จึงขนานนามสมาธิที่เกิดจากมรรค ๘ นี้
ตามลักษณะของสมาธิว่า "ขณิกสมาธิ"
คือ สมาธิที่เกิดเป็นขณะ ๆ พร้อม
กับมรรค ๘ กำลังเกิดขึ้น
.
เมื่อเกิดแล้วทำหน้าที่เพียง
ประหารกิเลสในช่วงที่ดำรงอยู่
แล้วหายไป ไม่มีการสะสม
.
สรุปได้ว่า "ขณิกสมาธิ"
เป็นปัจจัยสำคัญที่ผลักดันให้
สมาธิในอินทรีย์เกิด
และพัฒนาให้เจริญแก่กล้า
สู่ความสูงสุดในระดับฌานได้
.
ธรรมเทศนาโดย
หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ
ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08
หน้า 1 |