จิตตวิเวก(จิตสงบ)เป็นอย่างไร.ในขณะที่จิตเกาะยึดวัตถุกาม มีอาการพอง 
.
ในขณะที่จิตเกาะยึดวัตถุกาม
มีอาการพอง อาการยุบ เป็นต้นก็ดี
หรือการที่จิตยึดเกาะกิเลสอกุศล
อยู่กับอาการคิด
วิตกก์ การตามรู้อารมณ์
วิจาร การรู้ตามอารมณ์
เป็นเอกัคคตารมณ์
มุ่งตามอยู่ที่อารมณ์เดียวคือ
อาการพอง-ยุบ หรืออาการคิด
.
ก่อนกำหนดถึงแม้ว่าโมหะจะยังมีอยู่
แต่เป็นโมหะชนิดจิตสงบ
อยู่ภายในอารมณ์พอง-ยุบหรือคิดนั้นเท่านั้น
ตรงนั้นเป็น "จิตตวิเวก" สงัดใจอยู่
.
หรือจะกล่าวอีกนัยหนึ่งคือ
ขณะที่จิตเกาะอยู่กับอารมณ์
รูป-นามสังขาร ส่วนที่เป็นวัตถุกาม
มีอาการพอง-ยุบเป็นต้น
แม้จะเลิศเด่นเป็นอธิบดีอยู่
เพียงอารมณ์เดียว
.
เวลานั้นถึงแม้ว่าจิตจะสงบ
อยู่กับพอง-ยุบเป็นสมาธิ
เป็นจิตตวิเวกอยู่ก็จริง
แต่เมื่อไม่ได้กำหนดสติในมรรค ๘
จึงยังมีกิเลสโมหะเข้าอาศัยอยู่ได้
.
หรือส่วนที่เป็นกามกิเลส
มีพอใจ ชอบใจ เป็นต้น
เมื่อเกิดขึ้นจิตจะมุ่งเกาะติด
จิตสงบอยู่ที่พอใจ ชอบใจ
ซึ่งเด่นเป็นอธิบดีอยู่
ในขณะนั้นเป็น "จิตตวิเวก"
ถึงแม้ก้อนอาการพอใจ ชอบใจนั้น
คือก้อนฟุ้งด้วยกิเลสกามก็ตาม
.
หรือส่วนที่เป็นอกุศล
มีอาการไม่พอใจ เป็นต้น
พอเกิดขึ้น จิตจะมุ่งเกาะติด
สงบอยู่ที่อาการไม่พอใจ
ซึ่งเลิศเด่นเป็นอธิบดีอยู่
ในขณะนั้นถึงแม้ก้อนอาการไม่พอใจ
จะเป็นก้อนฟุ้งก็ตาม
จิตสงบตามรู้อยู่ภายใน
อาการไม่พอใจนั้น
อย่างนี้เป็น "จิตตวิเวก การสงบจิต"
.
ธรรมเทศนาโดย
หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ
ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08
หน้า 1 |