พุทธวิหาร-ห้องเรียนกรรมฐาน

สุขที่เกิดพร้อมกับสติเป็นอย่างไร
.
สุขที่เกิดพร้อมกับสติ
หมายถึงที่เกิดพร้อมกับการหายไป
ของกิเลสที่เบียดเบียนจิตอยู่
และสุขที่เกิดเพราะปราศจากกิเลสเบียดเบียนจิต
สุขชนิดนี้จะเกิดพร้อมกับมรรค ๘
หรือโลกุตตรมรรค ๔
อย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น
.
เช่น เมื่อคิดเกิดขึ้นมา ถึงแม้ขณะนั้น
จิตจะมุ่งเป็นเอกัคคตารมณ์อยู่ที่คิด
เป็นสมาธิ แต่คิดนั่นเองคือฟุ้งอยู่
จึงกลายเป็นว่ามีสมาธิอยู่กับการฟุ้ง
.
สุขที่เกิดในช่วงนี้จึงเป็นสุขที่ยังฟุ้งอยู่
สติก็เห็นคิดกำลังดำเนินอยู่
ปัญญาก็รู้ตามคิดอยู่
อย่างนี้เป็นขั้นแรก
ถ้ารู้เพียงแค่นี้เป็นการรู้ได้แค่พื้นฐานเท่านั้น
.
ต่อเมื่อเรากำหนดที่รู้สึกคิด
ตามอาการคิดไปว่า คิดหนอ ๆ ๆ
จะเห็นอาการคิดเบาลงๆ ๆ
แล้วหายไปด้วยอำนาจของมรรค ๘
เห็นความฟุ้งเพราะคิดสงบลงๆ ๆ
เป็นสมาธิเกิดขึ้นๆ ๆ
.
สติตามรู้อย่างนี้เห็นอย่างนี้
ปัญญารู้ตามอย่างนี้เห็นอย่างนี้
รู้เห็นความสงบที่เกิดขึ้นพร้อมๆ
กับมรรคเกิดอย่างนี้
.
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเรียกว่า
"สโต สมฺปชาโน โหติ"
มีสติตามรู้และปัญญารู้ตาม
เพราะสามารถสร้างสติ
ทำลายโมหะกิเลส
เครื่องปิดบังปัญญาลงเสียได้
ปัญญาชนิดนี้จึงเป็นฐานทำให้
ปัญญาวิปัสสนาญาณเกิดขึ้นตามลำดับ
จนถึงมรรคผลนิพพาน
.
สุขที่เกิดเพราะปราศจากกิเลสเบียดเบียน
อย่างนี้ จึงเรียกว่า "สุขที่เกิดพร้อมกับสติ"
สุขจึงเป็นสุขทางใจหรือเจตสิกสุข
ได้แก่ ความระทมหรือกิเลส
ทั้งในส่วนที่เป็นกามและในส่วนที่เป็นอกุศลธรรม
ถูกทำลายหายไปด้วยมรรค ๘
.
เป็นการทำให้สมาธิในระดับอุปจาร
ตั้งแต่ตรุณอุปจารถึงพลวอุปจารเกิด
และด้วยการสะกดรักษาพื้นที่จิต
ไม่ให้กิเลสกามและอกุศลทั้งหลายเกิดขึ้นนั้น
ทำให้เกิดสมาธิในระดับฌานขึ้น
ตั้งแต่ปฐมฌานเป็นต้นไป.
.
ธรรมเทศนาโดย
หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ

ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08

หน้า 1 |