การตามกำหนดรู้สภาวจิตอย่างหนึ่งในจิตคืออย่างไร.พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า 
.
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า
จิตฺเต จิตฺตานุปสฺสี วิหรติ อาตาปี สมฺปชาโน สติมา วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺสํ มีใจความว่า อาศัยอยู่ด้วยการตามกำหนดรู้สภาวจิต อย่างหนึ่งในจิต ด้วยความเพียร ด้วยปัญญา และด้วยสติ
.
ในขณะที่เรากำหนดอารมณ์ที่เป็นกามาวจรกุศล ไม่ว่าจะเป็นอาการกายหรือเวทนา หรือสภาวธรรมอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่ก็ตาม
.
เมื่อสภาวจิตดังที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสไว้ในสติปัฏฐานว่า อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สราคํ วา จิตฺตํ สราคํ จิตฺตนฺติ ปชานาติ วีตราคํ วา จิตฺตํ วีตราคํ จิตฺตนฺติ ปชานาติ
.
ภิกษุทั้งหลาย ผู้เห็นภัยในสังสารวัฏฏ์ ในที่นี้เมื่อจิตพร้อมด้วยราคะมีอยู่ย่อมกำหนดรู้จิตอย่างทั่วถึงถี่ถ้วนพร้อมด้วยราคะนั้น คือกำหนดรู้ถี่ถ้วนเรียบร้อยดี
.
ทั้งอาทิกัลยาณัง ขณะที่จิตพร้อมกับราคะเริ่มเกิด
มัชเฌกัลยาณัง ขณะที่กำลังดำเนินไปอยู่
และปริโยสานกัลยาณัง ขณะที่สิ้นสุด
.
หรือในขณะที่จิตไม่มีราคะ ย่อมกำหนดรู้จิตไม่มีราคะอย่างถี่ถ้วนทั่วถึงเรียบร้อยดี ทั้งอาทิกัลยาณังมัชเฌกัลยาณัง ปริโยสานกัลยาณัง อย่างไม่มีข้อบกพร่อง
.
มีอธิบายว่า เมื่อราคะคือกิเลสประเภทกามเกิดขึ้นมาพร้อมกับจิตจะทำอย่างไร กำหนดอะไร ก็กำหนดราคะที่กำลังเกิดขึ้นนั่นแหละ
.
กำหนดอย่างไร เช่น
พอใจเข้ามาก็กำหนดพอใจ
ชอบใจก็กำหนดชอบใจ
อยากได้กำหนดอยากได้
อยากให้ชัดกำหนดอยากให้ชัด
อยากรู้อยากเห็นก็กำหนดที่อยากรู้อยากเห็นนั่นแหละ
.
ขณะที่กำหนดมรรค ๘ จะเกิดขึ้นพร้อมกับประหารราคะที่มีอยู่ในจิตให้ดับลงพร้อมๆ กัน
.
ธรรมเทศนาจาก
หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ
ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08
หน้า 1 |