สัมมาทิฏฐิ : เห็นถูกต้องทุกฺเข ญาณํ รู้ทุกข์ คือเห็นอะไร โดยย่อเห็นทุกข์คือเห็นความรู้สึก


สัมมาทิฏฐิ : เห็นถูกต้อง

ทุกฺเข ญาณํ รู้ทุกข์ คือเห็นอะไร โดยย่อเห็นทุกข์
คือเห็นความรู้สึก หากไม่มีความรู้สึกจะทุกข์ไหม
ถ้าแปลตรง ๆ ทุกฺเข ญาณํ ก็คือเห็นวิญญาณ
และวิญญาณหมายถึงความรู้สึก

ทุกฺขสมุทเย ญาณํ รู้เหตุแห่งทุกข์
คือเห็นอาการใช่ไหม เพราะเมื่ออาการปรากฏแล้ว
จิตไปจับอาการ --อาการก็ย้อมจิตให้รู ้สึกตาม--
ความรู้สึกตามอาการจึงเกิดขึ้น--เมื่อความรู้สึกเป็นทุกข์...

ฉะนั้น อาการจึงเป็นเหตุแห่งทุกข์ เห็นเหตุที่ทำให้ทุกข์เกิด
ได้แก่เห็นตั้งแต่อาการของรูป อาการของเวทนา
อาการของสัญญา อาการของสังขาร เหล่านี้
พอจิตไปจับอาการ (เจตสิก) อาการก็ย้อมจิตให้รู้สึกตาม
จิตไปจับอาการของรูป (รูปปรมัตถ์) รูปก็ย้อมจิตให้รู้สึกตามอาการ
เหมือนกันทั้งหมด สรุปว่า อาการคือเหตุแห่งทุกข์ ย่อลงมาแล้วเหลือแค่นี้

ทุกฺขนิโรเธ ญาณํ รู้นิโรธ คือเห็นทุกข์ดับ
เรารู้ว่าความรู้สึกคือทุกข์ใช่ไหม นิโรธจึงเป็นการเห็นความรู้สึกดับ

ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย ญาณํ เห็นมรรค
เกิด มรรคนี้เกิดขึ้นแล้วทำหน้าที่ดับเหตุแห่งทุกข์ซึ่งก็คือ
อาการ มรรคเกิดจึงเห็นอาการดับ

หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ


ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08