"ภิกษุหรือสงฆ์โดยธรรม คืออย่างไร"พระอรรถกถาจารย์ให้ความหมายว่า


"ภิกษุหรือสงฆ์โดยธรรม คืออย่างไร"
พระอรรถกถาจารย์ให้ความหมายว่า สํสาเร ภยํ อิกฺขติ ภิกฺขุ ผู้ใดเห็นภัยในสังสารวัฏฏ์ ผู้นั้นได้ชื่อว่า ?ภิกขุ?
.
ดังนั้นภิกษุโดยธรรมจึงไม่จำเป็นที่จะต้องมีอายุ ๒๐ ปีขึ้นไป ไม่จำเป็น ต้องเป็นชาย ไม่จำเป็นต้องพ่อแม่อนุญาต ไม่จำเป็นต้อง มีบาตร จีวร ไม่จำเป็นต้องมีอุปัชฌาย์
.
เพราะผู้ใดก็ตามที่เห็นภัยในสังสารวัฏฏ์ ผู้นั้นได้ชื่อว่าเป็นภิกษุ เช่นนาง วิสาขามหาอุบาสิกา เป็นต้น ท่านอายุเท่าไหร่ตอนที่ได้โสดาบัน อายุเพียง ๗ ปีเท่านั้น เป็นผู้หญิงด้วย เป็นเด็กอีกต่างหาก
.
ดังนั้นพระสงฆ์โดยธรรมนี่เป็นสามเณรก็ได้ เป็นพระสงฆ์ก็ได้ การเป็นภิกษุหรือสงฆ์โดยธรรมจึงไม่เลือกชั้นวรรณะ เพศ วัย ศาสนา ใครก็ตามที่เห็นภัยในสังสารวัฏฏ์ บุคคลนั้นชื่อว่าเป็นภิกษุ ทุกคนจึงได้สิทธิเท่าเทียมกัน ไม่มีใครได้มากได้น้อยกว่ากันภูมิใจไหม
.
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าเทศน์ไว้ในบทสังฆคุณว่า โสดาบัน สกิทาคามี อนาคามีอรหันต์นี้แหละ ทรงยืนยันว่าเป็นสงฆ์สาวกของพระองค์ สมควรต้อนรับขับสู้กราบไหว้บูชา ทำบุญอุทิศให้ผู้เสียชีวิต เพราะเป็นเนื้อนาบุญอันประเสริฐสุดยอดของโลก
.
ดังนั้นคำว่าภิกษุในที่นี้ หมายเฉพาะเจาะจงถึงภิกษุโดยธรรม คือ ผู้เห็นภัยในสังสารวัฏฏ์ ด้วยเหตุนี้แม้ว่าปัญจวัคคีย์จะยังไม่ได้บวชเป็นพระ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ตรัสเรียกว่าเป็น ?ภิกษุ? ดังนี้

หลวงพ่อชัชวาล ชินสโภ


ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08