ตอนที่ ๑๔ : พระพุทธเจ้าตรัสสอนว่า ทุกข์เป็นสิ่งที่ควรกำหนดรู้ 
สังโยชน์เมื่อหมดแรงเหนี่ยวนำจึงหมดแรงยึดจึงปล่อย ปหาณะละอาการ ซึ่งเป็นเหตุแห่งทุกข์ ทำให้จิตหลุดพ้นจากการสัมผัสอาการ ผู้ปฏิบัติจึงเห็นอาการดับลง ความรู้สึกซึ่งเป็นทุกข์จึงพลอยดับลงไปพร้อมกับอาการ นิโรธความดับของทุกข์จึงปรากฏแจ้งชัดขึ้นมาเอง
อริยสัจทั้ง ๔ คือเห็นทุกข์ดับ นั่นคือเห็นทุกข์ได้แก่ความรู้สึก พร้อมกับเห็นความรู้สึกดับ คือนิโรธปรากฏแจ้งชัดพร้อมกัน และพร้อมกันนั้นก็เห็นอาการซึ่งเป็นเหตุแห่งทุกข์ขณะที่กำลังดับ จึงชื่อว่าเห็นเหตุแห่งทุกข์ดับพร้อมกับการทำให้มรรค 8 เกิด จึงปรากฏขึ้นพร้อมกันอย่างแจ้งชัดครบถ้วน วิปัสสนาจึงปรากฏด้วยประการฉะนี้
ดังนั้น ปริกรรมนิมิตหรือเครื่องหมายในการกำหนดเพื่อทำให้มรรค 8 เกิด จึงคือ อาการหรือความรู้สึก หรือ รูป-นาม หรือขันธ์5 ,อายตนะ 12, ธาตุ18, อินทรีย์ 22 นี้เอง
ปริกรรมภาวนา คำภาวนาคือคำพูดในใจเป็นจิตภาวนา ต้องตรงตามอาการกับความรู้สึก หรือปรมัตถ์ จึงชื่อว่าเป็นสัมมาวาจา ในมรรค 8
อาจารย์พระอานนท์อรหันต์กล่าวไว้ว่า "ปริคฺคหฏฺเฐน สมฺมาวาจา มคฺโค สยฺชายติ" เพราะการกำหนด ชื่อว่าสัมมาวาจา มรรค 8 ย่อมเกิดพร้อม
และอาจารย์พระอานนท์ท่านได้สอนไว้มีปรากกฏจารึกอยู่ในคัมภีร์ยูคนัตถกถา ปฏิสัมภิทามรรค ขุททกนิกาย ตอนหนึ่งว่า
สมถปุพฺพงฺคมํ วิปสฺสนํ ภาเวติ ตสฺส ตํ สมถปุพฺพงฺคมํ วิปสฺสนํ ภาวยโต มคฺโค สญฺชายติ แปลความว่า ขณะเจริญวิปัสสนาต้องการให้ได้มรรคผลนิพพานอยู่นั้น สมถะคือสมาธิ ได้แก่ปฐมฌาน ทุติยฌานเป็นต้นไปจบหลักสูตรก่อน
ท่านอธิบายต่อไปว่า เมื่อขณะเจริญวิปัสสนาซึ่งมีสมถะถึงก่อนอยู่นั้น มรรค8 ย่อมเกิดพร้อมแก่ผู้ปฏิบัตินั้น
จากหลักฐานดังกล่าว ทำให้ทั้งสมถะและวิปัสสนาคู่แห่งวิชาการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ปรากฏคมอย่างชัดเจนว่า การทำให้มรรค 8 เกิดได้ จะทำให้ทั้งสมถะและวิปัสสนา
เกิดขึ้นแก่ผู้นั้นในที่นั้นพร้อมกันไม่ก่อนไม่หลัง
เพียงแต่ว่าสมถะจะจบหลักสูตรการศึกษาคือฌานสูงสุดก่อน หรือวิปัสสนาจะจบก่อนหลักสูตรการศึกษาในการดับทุกข์
คือถึงมรรคผลนิพพานขั้นสูงสุดก่อน หรือจะจบพร้อมๆกันเท่านั้นอย่างนี้เมื่อทั้งสมถะและวิปัสสนาเกิดขึ้นด้วยมรรค 8 จึงตรงตามหลักฐานที่พระพุทธองค์รับรองว่า เป็นคำสั่งสอนของพระองค์
คำภาวนาที่ทำให้มรรค 8 เกิดได้อย่างนี้เหล่านี้ จึงชื่อว่าปริกรรมวาจา คำกำหนดต้องถูกต้องหรือคำภาวนา ไม่มีทางเป็นอย่างอื่นไปได้ จึงทรงรับรองว่าเป็นคำสั่งสอนของพระพุทธองค์
#วิธีเลือกธรรม #วิธีเลือกครู #เพื่อวิปัสสนาขององค์พุทธะ
โดย พระครูภาวนาวิสุทธิคุณ วิ. (ชัชวาล ชินสโภ) พธ.บ ๓๕
อธิบดีสงฆ์ พุทธวิหาร ศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระ
ปรับปรุง ณ วันที่ 2022-11-08
หน้า 1 |